Λιβίσσι το χωριό "Φάντασμα"

Το Λιβίσσι, ή επίσης Λειβίσσι και Λεβίσσι,(τουρκικά: Kayaköy, Καγιάκιοϊ) είναι χωριό 8 χιλιόμετρα νότια της Μάκρης (Φετίγιε) στη νοτιοδυτική Τουρκία, όπου ζούσαν Έλληνες της Ανατολίας μέχρι περίπου το 1923. Το χωριό-φάντασμα, που διατηρείται πλέον ως μουσείο, αποτελείται από εκατοντάδες κατοικίες και δύο εκκλησίες, οι οποίες καλύπτουν ένα μικρό μέρος βουνοπλαγιάς και χρησιμεύουν ως τόπο στάθμευσης για τους τουρίστες που επισκέπτονται τη Φετίγιε και το Ολουντενίζ.
Η ανάπτυξη του Λιβισίου σε έναν από τους σημαντικότερους ελληνικούς οικισμούς της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας φαίνεται και στις πολλές μαρτυρίες του 19ου αιώνα από ξένους, κυρίως Άγγλους, περιηγητές. Παρότι οι περιηγητές αυτοί κινήθηκαν στην περιοχή κυρίως ή αποκλειστικά από αρχαιολογικό ενδιαφέρον, μπορούμε εντούτοις μέσα στα βιβλία τους να βρούμε ενδιαφέροντα στοιχεία για το Λιβίσι.



Το χωριό χωριζόταν σε τρεις συνοικίες-ενορίες, την πάνω γειτονιά (με την εκκλησία του Ταξιάρχη και τη βοτσαλωτή πλατεία του Στούμπου, τα καφενεία και το Αρρεναγωγείο), τη μέση γειτονιά (με την εκκλησία της Αγίας Άννας-«μέση Παναγιά» και το Παρθεναγωγείο-«κάτω σχολειό») και την κάτω γειτονιά με την Παναγία Πυργιώτισσα-«κάτω Παναγιά». 

Η περιοχή άλλαξε δημογραφικά μετά τον σεισμό, που ισοπέδωσε την κοντινή Μάκρη το 1856, καθώς και τη μεγάλη πυρκαγιά του 1885. Μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο (1919-1922), το Λιβίσι εγκαταλείφθηκε μετά τη συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών που υπογράφηκε από την ελληνική και τουρκική κυβέρνηση το 1923.

Οι διώξεις των κατοίκων του Λιβισίου, αλλά και της γειτονικής Μάκρης, εντάσσονται στο ευρύτερο σχέδιο των Νεοτούρκων να εκκενώσουν τα πλούσια παράλια από τους Έλληνες κατοίκους τους. Οι διωγμοί στην περιοχή άρχισαν το 1914 με τον εγκλεισμό των κατοίκων στη Μάκρη. Το 1916 πολλές οικογένειες οδηγήθηκαν στο Ντενιζλί, μετά από πορεία έξι ημερών. Το 1917 άλλοι κάτοικοι οδηγήθηκαν στα χωριά Χουρουτούμ, Ατζί Παγιάμκαι Στεφενή, επίσης κοντά στο Ντενιζλί.

Το 1919 εξορίστηκαν οι άντρες ηλικίας 13-70 χρόνων και το 1921 οι εναπομείναντες 480 στο Ικόνιο, την Καισάρεια και τελικά, μετά από πεζοπορία 55 ημερών, στο Χαμητιέ της Συρίας, όπου παρέμειναν έως τον Νοέμβριο του 1922. 

Οι πρόσφυγες από την περιοχή της Μάκρης εγκαταστάθηκαν στην Αττική ιδρύοντας τον Δήμο Νέας Μάκρης, ενώ οι κάτοικοι από το Λιβίσι ίδρυσαν το Νέο Λειβήσι (/ Νέο Λιβύσσι), που ανήκε στην κοινότητα Μαρκόπουλου. Επίσης Λιβισιανοί εγκαταστάθηκαν στη Βοιωτία (Αγ. Γεώργιος Άμφισσας), τη Φθιώτιδα (Ιτέα) και την Εύβοια (Φάρακλα).

https://el.wikipedia.org/wiki/Λιβίσι

http://www.sophia-ntrekou.gr/2013/09/Mia-egatalleljmeni-Greek-Orthodox-Church-sto-Kayakoy-toy-1888.html?fbclid=IwAR2u0SDr5-aWHOjy9C0CokDl6tRvcdGJ3z_9r_QRzvTBmnzQqbrfxeLJhnI

Απόσπασμα από την εκπομπή "Ταξιδεύοντας" με τη Μάγια Τσόκλη. Συγκινητική περιγραφή του χωριού Λιβίσι , από τον επιζώντα της Καταστροφής, ΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΜΑΝΗ

Το οδοιπορικό της «Κ» σε ένα ζωντανό μνημείο ελληνικής παρουσίας στα παράλια που κινδυνεύει έπειτα από έναν αιώνα ερήμωσης. . .