ΣΗΜΑΝΤΡΟΝ: "Μεθύστε" με στίχους του Μπωντλέρ και με "μουσική στους κήπους της Tuileries" του Μανέ

Τρίτη 8 Μαρτίου 2016

"Μεθύστε" με στίχους του Μπωντλέρ και με "μουσική στους κήπους της Tuileries" του Μανέ

Ιδού ένα ποίημα για το "μεθύσι" της ζωής, για αυτούς που "μεθούν" με την ποίηση, αλλά και με τις στιγμές της καθημερινότητας, για αυτούς που ζουν την πραγματικότητα σαν όνειρο και τα όνειρα σαν πραγματικότητα.
Ας "μεθύσουμε" με τους στίχους του Γάλλου ποιητή Kαρόλου Μπωντλέρ (1821-1867), γιατί μόνο με την ποίηση μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη φθορά του χρόνου και να παραμείνουμε "ζωντανοί"...Γιατί η "μέθη" της ποίησης είναι ζωή και η ζωή είναι ποίηση. To ποίημα "Μεθύστε" Δημοσιεύτηκε στη Le Figaro (τεύχος 937) το 1864. Στη συνέχεια, εντάχθηκε στη μετά θάνατον έκδοση του Μικρά ποιήματα σε πρόζα.

Emile Deroy, Προσωπογραφία του Μπωντλέρ. 1844. Μουσείο Βερσαλιών. Ένας από τους σημαντικούς Γάλλους ποιητές. Θεωρείται εισηγητής του συμβολισμού και του μοντερνισμού στη γαλλική ποίηση και άσκησε μεγάλη επιρροή στους Γάλλους συμβολιστές ποιητές (Valery, Verlain, Mallarme, κλπ.). Το έργο του επηρέασε πολλούς μοντέρνους ποιητές. Εκτός από ποιητής, ήταν δοκιμιογράφος, αισθητικός της τέχνης και μεταφραστής.

"Mεθύστε"

Πρέπει νά ῾ναι κανείς πάντα μεθυσμένος.
Eκεί βρίσκονται όλα:

είναι το μοναδικό ζήτημα.
Για να μη νιώθετε το φριχτό φορτίο του Χρόνου
που θρυμματίζει τους ώμους σας

και σας γέρνει στη γη,
πρέπει να μεθάτε αδιάκοπα.

Αλλά από τί;
Από κρασί, από ποίηση, από αρετή,

ό,τι προτιμάτε.”

Gustave Gourbet, Προσωπογραφία του Μπωντλέρ. 1847-49. Μουσείο Fabre. Μονπελιέ.

Κι’αν κάποτε πάνω στα σκαλιά ενός παλατιού,

πάνω στην πράσινη χλόη μιας πλαγιάς,

μέσα στη μουντή μοναξιά της κάμαράς σας,
ξυπνήσετε με μέθη πιο λίγη ή κιόλας φευγάτη

ρωτήστε τον άνεμο,

το κύμα,

τ’άστρο,
το πουλί,

το ρολόι,

κάθε τι που διαφεύγει,
κάθε τι που στενάζει,

κάθε τι που κυλάει,

κάθε τι που τραγουδά,
κάθε τι που μιλά

ρωτήστε το τί ώρα είναι·
κι’ο άνεμος,

το κύμα,

τ’άστρο,

το πουλί,

το ρολόι,
θα σας απαντήσουν:

“Είναι η ώρα να μεθύσετε!
Για να μη γίνετε οι μαρτυρικοί σκλάβοι του Χρόνου,
μεθύστε·

μεθύστε ασταμάτητα!
Από κρασί, από ποίηση, από αρετή,
ό,τι προτιμάτε.”

…Και φαίνεται ότι η καθημερινότητα μπορεί να είναι όνειρο, μπορεί να γίνει "ποιητική", όπως στον παρακάτω πίνακα του σύγχρονου του Μπωντλέρ Γάλλου ζωγράφου, του Edouard Manet.

Edourd Manet, Moυσική στους κήπους της Tuileries (του Κεραμεικού). 1862. Εθνική Πινακοθήκη στο Λονδίνο. Εμβληματικός πίνακας του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου Μανέ, που θεωρείται από τους εισηγητές του ιμπρεσιονισμού. Απεικονίζει μία πολυπρόσωπη σκηνή στους κήπους της Tuileries (του Κεραμεικού) που βρίσκονται δίπλα στο Λούβρο. Παριζιάνοι αστοί διασκεδάζουν, ακούγοντας μία μουσική συναυλία στην ύπαιθρο. Eίναι άραγε "μεθυσμένοι" από τη μουσική ή από την ανία της ζωής τους; Ο Μανέ παρουσιάζει μία καθημερινή σκηνή με μοντέρνες αφαιρετικές πινελιές, δημιουργώντας μία "ποιητική" εικόνα με ατμόσφαιρα ονείρου. Γιατί, τελικά, ο ρεαλισμός μπορεί να γίνει όνειρο και ποίηση….

Οι μουσικοί δεν φαίνονται στον πίνακα, αλλά η παρουσία της μουσικής υποδηλώνεται από τον τίτλο του έργου. Στη σκηνή ο Μανέ απεικονίζει γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής, με τους οποίους συνδεόταν φιλικά, όπως ο ζωγράφος Fantine LaTour, συγγραφέας Θεόφιλος Γκωτιέ, ο μουσικοσυνθέτης Όφενμπαχ, κ.ά. , Aνάμεσα στις φιγούρες τοποθετεί σε προφίλ τον Μπωντλέρ, τον αδελφό του Ευγένιο Μανέ και τον εαυτό του. Αυτή την περίοδο ο Μανέ έκανε περιπάτους στους κήπους της Tuileries και καθημερινά συναντιόταν με τον Μπωντλέρ για να συζητήσουν περί τέχνης και ζωής. Ο Μπωντλέρ εκτιμούσε ιδιαίτερα την τέχνη του Μανέ και τον θεωρούσε "ζωγράφο της σύγχρονης ζωής".

Λεπτομέρεια του πίνακα. Διακρίνεται στην άκρη δεξιά ο ίδιος ο Μανέ.

Μία ακόμη λεπτομέρεια. Στην άκρη αριστερά ο ζωγράφος Fantine Latour και σε προφίλ ο Μπωντλέρ. Το προφίλ του Μπωντλέρ απεικονίζεται αφαιρετικά. Ο Μπωντλέρ έγραψε για την τέχνη το αισθητικό δοκίμιο "Ο ζωγράφος της σύγχρονης ζωής". Ο Μανέ ήταν "ζωγράφος της σύγχρονης ζωής", γιατί ζωγράφιζε σκηνές από τη σύγχρονη καθημερινή ζωή και είχε αποδοκιμασθεί από πολλούς κριτικούς για την επιλογή των θεμάτων και την αντισυμβατική για την εποχή του τεχνική.

Ο Μανέ έχει απεικονίσει πολλές "μεθυστικές" σκηνές . Δείτε δύο: