Οι ναοί της λατρείας του οίνου / Τίμος Μωραϊτίνης (1875 - 22 Σεπτεμβρίου 1952)

Η Πλάκα είναι φανερά γεμάτη από ναούς μικρούς και μεγάλους, με μεγάλη ή μικρότερη ιστορία, που προδίδουν πάντα την πνευματικότητα και τη θρησκευτικότητα των κατοίκων της περιοχής. 

Έκτος όμως από τους ναούς της λατρείας του Θεού, βρίσκουμε και πολλούς ναούς της λατρείας του Οίνου. 

Της Πλάκας οι ανηφοριές είναι γεμάτες από ταβερνάκια. 

Εκεί οι Πλακιώτες απολάμβαναν το αγαπημένο του ποτό, το κρασάκι, και τραγουδούσαν, με τις κιθάρες τους και τα ακορντεόν τους, τους αγαπημένους τους σκοπούς. 

Όλοι υμνούσαν τον όμορφο τόπο καταγωγή τους, την Πλάκα, και βέβαια το λυτρωτικό κρασί, που ,σαν γνήσιοι απόγονοι του Διονύσου, τους συντρόφευε και στις χαρές και στις λύπες τους, στους έρωτες τους άλλα και στις απογοητεύσεις τους. 

Είναι απίστευτος ο αριθμός των πλακιώτικων τραγουδιών που έχουν για βασικό τους θέμα το κρασί σε συνδυασμό με κάποια προσωπική κατάσταση. 

Μέσα από τα τραγούδια αυτά περιγράφεται αυθεντικά η καθημερινή ζωή, οι κοινωνικές τάξεις, η μορφολογία της περιοχής της παλιάς Αθήνας, και κυρίως της Πλάκας, από τα τέλη του 19ου αι. μέχρι τις αρχές του 20ου αι. Αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων της εποχής αυτής είναι οι απλοί άνθρωποι, κάτοικοι της περιοχής με κύριο χαρακτηριστικό τους την Αθηναιολατρεία. 

Οι ποιητές, οι μουσικοί, οι ερμηνευτές των τραγουδιών αυτών αγαπούν την Αθήνα με πάθος, την τραγουδούν και την περιγράφουν με  ενθουσιασμό και έμπνευση. Καταθέτουν  όλο τους τον έρωτα και το λυρισμό τους γι’ αυτήν, αποκαλύπτοντας και εξιστορώντας άγνωστες πτυχές της. 

Η Αθηναιογραφία και η Αθηναιολατρεία, λοιπόν, εκδηλώνεται μέσα από τη στοργή και την ομορφιά της πένας τους.  (Μωραϊτίνης, 1952)

Ο Τίμος Μωραϊτίνης θεωρείται ο τραγουδιστής της Πλάκας, που έγραψε εκτός από στίχους και μουσική, χωρίς να ξέρει νότες! «Στης Πλάκας τις ανηφοριές …» είναι κάτι σαν ο ύμνος της Πλάκας που εκθειάζει τις ομορφιές της περιοχής και των κατοίκων της. Φαίνεται μάλιστα πόσο περήφανοι αισθάνονται οι Πλακιώτες για την καταγωγή τους στο στίχο που λέει πως «ο Θεός είναι Πλακιώτης».

Στης Πλάκας της ανηφοριές

(Καντάδα του 1936 σε μουσική και στίχους Τίμου Μωραϊτίνη)

Ο Μωραϊτίνης, όμως έχει γράψει πολλά τραγούδια για την πλακιώτικη ταβέρνα και την ρετσίνα. 

Τι ρετσίνα κεχριμπάρι, ταβερνιάρη, ταβερνιάρη.

Βάλε μας να φύγει η έννοια….

Ωχ! Από την κεχριμπαρένια.

(Το τραγούδι αυτό του Μωραϊτίνη ακούστηκε στην επιθεώρηση του «Μπερλίνα»)

Ο Μωραϊτίνης δεν έγραψε μόνο για την ρετσίνα και την ταβέρνα, άλλα και για τον μπεκρή.

Εγώ το πίνω και το λέω, γίνομαι στουπί.

Και δε με νοιάζει σου το ορκίζομαι ο κόσμος τι θα πει

Κατεβάζω τις μισές κι ανεβαίνει ο βερεσές

Κι αρχίζουν τα παραπατήματα

Και τότε πια βλαστήμα τα…

Άλλος σε φίλησε στο στόμα κι ένοιωσα μπηχτές …

Βιδάνιο ήταν τα φιλάκια σου, που μου δωσες προχθές …

Περπατώ σιγά σιγά

Κι όταν τύχω σε καβγά

Μασάω  κάνουλες κι αρμέ μπετόν

Και λέγω και με το παρντόν …

(Τραγούδι του Τ. Μωραϊτίνη, μουσική του Ερμή Πόγγη για το έργο «Πανόραμα»)

 (εκτελεση από τη Β. Μοσχολιού)

 

Τα κρασοτράγουδα, λοιπόν, είναι το ίδιο δημοφιλή στις ταβέρνες όσο και σε θεατρικές σκηνές. Πολλά από αυτά ήταν τραγούδια από οπερέτες που ήταν πράγματι πολύ αγαπητές εκείνη την εποχή. Το τραγούδι που ακολουθεί είναι από τους «Απάχηδες των Αθηνών», που για δυο ολόκληρα χρόνια θριάμβευε στο τότε θέατρο «Αλάμπρα» (Τα τραγούδια της παλιάς Αθήνας , 2000) 

Το χρήμα το περιφρονώ και κάθε μεγαλείο.

Κι αν τύχει κάπου να πονώ το ρίχνω στο αστείο.

Ο κόσμος όλος κι αν καεί μισό λεφτό δεν δίνω

Ρετσίνα φτάνει απ΄ το στουπί να βρίσκω και να πίνω …

Ρετσίνα μου ρετσίνα μου μαζί σου θα πεθάνω

Του κόσμου όλα τα καλά μπροστά σου δεν τα βάνω

 
(Από την ταινία Οι Απάχηδες των Αθηνών (1950), στην οποία πρωταγωνιστούν οι Άννα Καλουτά, Αιμίλιος Βεάκης, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Φραγκίσκος Μανέλλης, Μίμης Φωτόπουλος, Ντίνος Ηλιόπουλος, Γιάννης Πρινέας, Λύντια Στεφανίδου, Μαίρη Λαΐδου, Μαίρη Νικολαΐδου, Μαρία Πρινέα) 

Πηγή:
https://sites.google.com/site/theoldtownofathens/4-oi-naoi-tes-latreias-tou-oinou  
Μουσική: Πηγή Λυκούδη. Ποίηση: Τίμος Μωραϊτίνης, Ερμηνεία: Δημήτρης Κάσσαρης.

  Τίμος Μωραϊτίνης (1875 - 22 Σεπτεμβρίου 1952) <1875 -="" 1952="" 22="" sup="">
Πολύπλευρη και θρυλική προσωπικότητα των Γραμμάτων ο Τίμος Μωραϊτίνης καλλιέργησε με το πληθωρικό του ταλέντο τα κυριότερα είδη του γραπτού λόγου κατά το πρώτο ήμισυ του 20ο αιώνα. Θέατρο (πρόζα και επιθεώρηση), Χρονογράφημα, Ποίηση, Μυθιστόρημα, Αθηναϊογραφία, Διήγημα, Ταξιδιωτικά, διακρίνονται για το λεπτό χιούμορ, την πρωτοτυπία, το στοχασμό, το λυρισμό και ένα αστείρευτο κέφι μαζί με ρομαντική διάθεση. Η Ακαδημία Αθηνών τον συγκαταλέγει μεταξύ των λογοτεχνών που συνετέλεσαν στην ανάπτυξη και καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων. • Σαν Θεατρικός συγγραφέας χαρακτηρίστηκε «ως πατέρας και δημιουργός της νεοελληνικής κωμωδίας», με δεκάδες θεατρικά και με αποκορύφωμα της προσφοράς του την Αιωνία Ζωή και τον Άρχοντα του Κόσμου, τις δύο φιλοσοφικές κωμωδίες του, που καταγράφονται σαν εφάμιλλα ή και καλύτερα αντίστοιχων του ξένου ρεπερτορίου. Τα θεατρικά του έργα σημείωναν τεράστια επιτυχία και αποτελούσαν Θεατρικό, κοσμικό και εισπρακτικό γεγονός, διανύοντας μακρά σειρά παραστάσεων. • Σαν Χρονογράφος, «επέβαλε» το χρονογράφημα ως λογοτεχνικό είδος και του αποδόθηκε ο τίτλος του κορυφαίου και έδωσε στο είδος αυτό την οριστική του μορφή. • Σαν Ποιητής ο Μωραϊτίνης αναφέρθηκε ως αυθόρμητος τραγουδιστής που βαδίζει αμέριμνος ανάμεσα στους μετρικούς κανόνες με την ευσυγκίνητη μελωδία. Ο λυρικός τροβαδούρος με τον μουσικώτατο οίστρο. • Σαν Αθηναιογράφος αποτελεί τη μοναδική πρωτογενή πηγή αναφοράς στην Παληά Αθήνα (τέλη 19ου- αρχές 20ου αιώνα). Είναι ο πρώτος που ανέδειξε αυτήν την Αθήνα με το δικό του μοναδικό τρόπο. Ο χαρακτηρισμός του Αθηναιολάτρη τον συνόδευε σε όλες τις άλλες λογοτεχνικές του εκφράσεις, αποκαλύπτοντας τις άγνωστες πλευρές εκείνης της Αθήνας.ι{...} el.wikipedia