"Ανακαλύπτοντας τον Αντώνη Μόλλα"

Το Θέατρο Σκιών του Αντώνη Μόλλα κοντά στους στύλους του Ολυμπίου Διός.
Διακρίνονται οι Στύλοι, το Παναθηναϊκό Στάδιο και ο Αρδηττός.

Μόλλα-Γιοβάνου Αρετή, Ο Καραγκιοζοπαίχτης Αντώνης Μόλλας: η κόρη του θυμάται, εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, Αθήνα 1981. Διαθέτει εικονογραφικό υλικό που ζωγράφισε η ίδια, από τη φιγούρα του Καραγκιόζη, το Βατραχονήσι, το πορτραίτο του Πατέρα της, όπως και το εξώφυλλο.

Αυτό το βιβλίο γράφτηκε με σκοπό να πραγματοποιήσει μια επιθυμία του Αντώνη Μόλλα, της οποίας δεν κατάφερε ποτέ ο ίδιος να δώσει μορφή. Σε μεγάλη ηλικία ο Μόλλας ήθελε να γράψει τα απομνημονεύματα του, τα λίγα του γράμμα τα όμως δεν τον άφησαν και η κόρη του, η Αρετή, όταν ήταν πιο νέα δεν είχε όρεξη γι’ αυτά. 20 χρόνια μετά το θάνατο του πατέρα της , αποφασίζει να μας μιλήσει.

Φοβισμένη η συγγραφέας και μετά από πολλά σπρωξίματα από τους ανθρώπους γύρω της, τελικά γράφει αυτό το βιβλίο, με σκοπό να δώσει την ευκαιρία, στους νέους καραγκιοζοπαίχτες που δεν μαθήτευσαν στο πάλκο του Μόλλα (έστω και νοερά), να μάθουν και να πάρουν κάτι από την εμπειρία του. Απόφευγε να γράψει για τον πατέρα της. Ακριβώς γιατί τον αγαπούσε πολύ, πίστευε πως θα έλεγε τόσα καλά γι αυτόν που δεν θα ίσχυαν, όμως μετά από συγχαρητήρια που είχε πάρει για τον πατέρα της, μετά από ιστορίες που είχε ακούσει ενώ αγνοούσε κ.λ.π., κατάλαβε πως δεν έχει αυτή την εικόνα γιατί ήταν πατέρας της. Ο Αντώνης Μόλλας ήταν «Μεγάλος σε Άνθρωπος». Με καρδιά, ψυχή και μυαλό.

Μέσα από το βιβλίο αυτό, εγώ γνώρισα έναν Άνθρωπο, ένα μεγάλο καλλιτέχνη με την τρέλα του, τα κουσούρια του, τις αδυναμίες του, τις ευαισθησίες του, έναν οικογενειάρχη που έβαζε πάντα τα δυνατά του για το καλύτερο. Άνθρωπος με χιούμορ, καλή διάθεση, σοβαρός εκεί που πρέπει, αυστηρώς, με μια «παιδική αθωότητα», όπως αναφέρει και η Αρετή Μόλλα στο βιβλίο της. Ένας καλλιτέχνης γνωστός και θαυμαστός σε όλο τον κόσμο, που εμείς οι Έλληνες θα πρέπει να είμαστε περήφανοι που τον έχουμε (όπως ανάφερε σε λόγο του ο Υπουργός Παιδείας της Σοβιετικής Ένωσης). Ανακάλυψα την μαγεία, το μεγαλείο του καραγκιοζοπαίχτη. Έμαθα τεχνικές του παιξίματος του Μόλλα («πως μιλούσε» τον καθένα) και ερωτεύτηκα, Μόλλα και Καραγκιόζη, αν και αυτοί οι δύο ήταν ένα. Ο Μόλλας έδωσε στον Καραγκιόζη ζωή και ποτέ δεν σταμάτησε, μέχρι που πέθανε. Συγκεκριμένα του έδινε λίγο-λίγο τη ζωή του.

Οι νέοι καλλιτέχνες έχουν τόσα πολλά να μάθουν από τη ζωή του Μόλλα. Στο βιβλίο αναφέρονται, ως παράδειγμα, κι άλλοι καραγκιοζοπαίχτες, στους οποίους θα μπορούσαν πολλοί νέοι καραγκιοζοπαίχτες να μαθητεύσουν κοντά τους.

Κάθε στιγμή που διάβαζα, μου προκαλούσε ανάμεικτα αισθήματα. Ενώ την μια στιγμή έκλαιγα από συγκίνηση, την άλλη γελούσα ασταμάτητα! Ένα βιβλίο με έντονες εναλλαγές συναισθημάτων, σκέψεων. Οι πλείστες από της αναμνήσεις της Αρετής για τον Πατέρα της, τον πολυαγαπημένο της πατέρα. Αυτό το συναίσθημα που μεταφέρει στον αναγνώστη η συγγραφέας, με έκανε να ταυτιστώ μαζί της, ως προς την αγάπη για τον γονιό. Αν το έκανε σκόπιμα, μπράβο της! Κατάφερε να με κάνει να νιώσω την κάθε πρόταση και να βλέπω τα γεγονότα μπροστά μου τη στιγμή που τα διάβαζα. Αν δεν το έκανε επίτηδες και πάλι μπράβο της!! Παραστατικότητα στο γράψιμο της και βατό.

Το βιβλίο αυτό μου άρεσε πραγματικά και δεν μου συμβαίνει συχνά αυτό! Αξίζει να το διαβάσουνε μικρή και μεγάλοι. Είτε ασχολούνται με, είτε παρακολουθούν καραγκιόζη, είτε όχι. Ο οποιοσδήποτε έχει να κερδίσει με το να γνωρίσει τον Αντώνη Μόλλα, έστω και σαν μια φιγούρα στο μυαλό του, όπως τον έχω και εγώ. Κρίμα, θα ήθελα πολύ να τον είχα γνωρίσει και να παρακολουθούσα έστω και λίγο από της τόσο γνωστές και περίφημες παραστάσεις του, που έκαναν τον κόσμο να θέλει να ξημερωβραδιάζετε εκεί και μην φεύγει, εκτός κι αν ο Καραγκιόζης τους έκανε παρατήρηση.

Η Αρετή Γιοβάνου – Μόλλα μικρή έπαιζε καραγκιόζη, έξω από το σπίτι της, μαζί με τον Μίμη, τον αδελφό της (ο διάδοχος Δημήτρης Μόλλας, «γεννημένος» στο πάλκο του Αντώνη Μόλλα), για να βγάζουν το χαρτζιλικάκι τους. Η ίδια παρομοίωσε την δουλειά του στησίματος της σκηνής με, «Οργασμός». Επιπλέον, κάποιος φορές του έφτιαχνε φιγούρες και βοηθούσε στις παραστάσεις, όταν μεγάλωσε.
Θα ήθελα να κλείσω με ένα απόσπασμα από το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου:
"Το φυσικό τέλος μιας πλούσιας ζωής
Πέθανε τα μεσάνυχτα της 29ης Δεκεμβρίου του 1948 σε ηλικία 67 χρόνων από συγκοπή.
Οι άνθρωποι που τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία, ενώ ήξεραν πως θα ταφή στον Νεκροταφείο Κοκκινιάς, είδαν με απορία τα αυτοκίνητα να ξεκινούν από το Στάδιο, ν’ ανεβαίνουν τη Λ. Κηφισιάς και να μπαίνουν στην Λ. Αλεξάνδρας. Εκεί ήταν το θέατρό του. Θελήσαμε σαν «φόρο τιμής» στο λατρευτό μας Πατέρα να τον περάσουμε μπροστά από το θέατρο που τόσο αγάπησε, να τον χαιρετήσουν για στερνή φορά οι αγαπημένες του μορφές που δεν θα τις ξανάβλεπε πια… Θα ‘μεναν κι αυτές άψυχες… Στοιβαγμένες μέσα στα μπαούλα. Αυτές οι μορφές που το μαγικό χέρι του Μόλλα δεν ζούσε πια για να τις ζωντανέψει… Που η μεγάλη του καρδιά και το φεγγοβόλο μυαλό του δεν θα διοχετεύονταν πια στο ευτελές σαρκίο τους, για να του δώσουν ζωή και mollas1υπόσταση έτσι όπως ήξερε Εκείνος να δίνει. Μπορεί την ώρα αυτή που περνούσε η σορός τόσο κοντά τους, να αποχαιρετήστηκαν… Ποιος ξέρει…"
Πηγή