Για να σε μάθω ν’ αγαπάς
σου χάρισα μια ξεχασμένη θάλασσα
μια λίμνη ιερή και ζαφιρένια
τα ρητινένια ευωδιαστά του πεύκου δάκρυα
και τις μικρές πατρίδες της ερωτευμένης Αλκυόνης
σου χάρισα μια ξεχασμένη θάλασσα
μια λίμνη ιερή και ζαφιρένια
τα ρητινένια ευωδιαστά του πεύκου δάκρυα
και τις μικρές πατρίδες της ερωτευμένης Αλκυόνης
Για να σε μάθω ν’ αγαπάς
σε οδήγησα στων Γερανών τους οίκους
στους θρόνους των θεών σε ψήλωσα
και δυό πελάγη ελληνικά
στα πόδια σου άπλωσα
σε οδήγησα στων Γερανών τους οίκους
στους θρόνους των θεών σε ψήλωσα
και δυό πελάγη ελληνικάστα πόδια σου άπλωσα
Πώς άντεξες…
Πώς μπόρεσες…
να μην τα αγαπήσεις;
Πώς μπόρεσες…
να μην τα αγαπήσεις;
Η αυγή σπέρνει πορφύρες και λουλάκια…
Αυτή τη μέρα ο Θεός δε αγαπάει τον κλέφτη…
Αστυνομεύει άγρυπνος τη χαλέπιο πεύκη των Γερανείων και τα ελάτια στις κορφές του. Ρητίνες και ιώδιο μοσχοβολάει η διαδρομή μου… Η Εσχατιώτις χουζουρεύει ακόμα στα μεταξωτά σεντόνια της… Ο γρίφος της Γοργώπιδος, αιτία αυτής της εκδρομής, κρατάει το τιμόνι μου και διαλέγει τις οδούς εξερεύνησης στην Περαία γη… Στην αρχαιότητα η Περαία έφτανε ως τα Αιγόσθενα και τη Μεγαρίδα κι είχε δικό της τον κόλπο του Ηραίου και την Αλκυονίδα θάλασσα… Σήμερα φτάνει ως τη Μαυρολίμνη… Τον βλοσυρό, όλο μυστήριο οφθαλμό της Γοργούς…
Αυτή τη μέρα ο Θεός δε αγαπάει τον κλέφτη…
Αστυνομεύει άγρυπνος τη χαλέπιο πεύκη των Γερανείων και τα ελάτια στις κορφές του. Ρητίνες και ιώδιο μοσχοβολάει η διαδρομή μου… Η Εσχατιώτις χουζουρεύει ακόμα στα μεταξωτά σεντόνια της… Ο γρίφος της Γοργώπιδος, αιτία αυτής της εκδρομής, κρατάει το τιμόνι μου και διαλέγει τις οδούς εξερεύνησης στην Περαία γη… Στην αρχαιότητα η Περαία έφτανε ως τα Αιγόσθενα και τη Μεγαρίδα κι είχε δικό της τον κόλπο του Ηραίου και την Αλκυονίδα θάλασσα… Σήμερα φτάνει ως τη Μαυρολίμνη… Τον βλοσυρό, όλο μυστήριο οφθαλμό της Γοργούς…
Από τον μεγάλο, κατακλυσμό, εκτός από τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα, γλίτωσε και ο Μέγαρος, γιος της αλαφροΐσκιωτης Σιθνίδας από το σμίξιμό της με τον Ολύμπιο Δία. Βρέθηκε ολομόναχος στη μέση του πελάγου χωρίς να βλέπει πουθενά στεριά. Ο Δίας, για να σώσει το εκλεκτό βλαστάρι του, έδωσε εντολή στους γερανούς να πετάξουν πάνω από τον Μέγαρο, να κράξουν δυνατά και να τον οδηγήσουν στην κοντινή ακτή των Γερανείων. Αγέρωχος νικητής των μεγάλων καταποντισμών, το όμορφο αυτό βουνό με την καρδιά του Εγκέλαδου και το ηφαίστειο στα σπλάχνα, σαν πέρασε η μπόρα βάλθηκε να στολίζεται… Πεύκα ψηλά γέμισαν οι πλαγιές και οι κορφές φορέσανε στεφάνια από έλατα. Κρέμασε λίμνες, αμμουδιές, ορμίσκους και νησάκια στα ωραία του άκρα, αρωματίστηκε με δυνατό ρετσίνι και βύθισε τις πατούσες του στα καταγάλανα νερά δύο θαλασσών. Στο πιο μακρύ του δάχτυλο φόρεσε δαχτυλίδι το γαλάζιο διαμάντι της λίμνης Βουλιαγμένης… Σκαφίδι φυσικό και περίτεχνο για να ξεπλύνεις μέσα του τα’ αποκαΐδια των ονείρων σου… Αυτά που γεννηθήκανε στο τσιμεντένιο του χειμώνα σου κλουβί γιατί προτίμησες το καδραρισμένο υποκατάστατο στον τοίχο από την ηρωική έξοδο στη λευτεριά του αυθεντικού…
Βουλιαγμένη (Εσχατιώτις)
Μην πας Σαββατοκύριακο στη λίμνη… Μεσ’ στη βοή του αφηνιασμένου πλήθους δεν θα σου πει τα μυστικά και τα ωραία της ποιήματα. Εκτός κι αν πας τους μήνες που οι φυλακές της πόλης δεν επιτρέπουν στους κατάδικους την έξοδο…
Για μένα ήταν Παρασκευή και 13 του Ιούλη. Προσπέρασα στα γρήγορα την πόλη του Λουτρακίου. Μόλις 16 χιλιόμετρα η απόσταση από τον πρωινό καφέ στην αγκαλιά της λίμνης. Δυο-τρεις με τα καλάμια του ψαρέματος κι άλλοι δυο-τρεις στα ταβερνάκια και τα καφενεδάκια, όλοι κι όλοι οι εωθινοί θαμώνες της.
Η Μιμόζα και η Ανίσα περιποιήθηκαν τον διπλό ελληνικό σκέτο που παρήγγειλα και στη σκηνή της λίμνης ανέβηκε η παράσταση «των αισθήσεων και των παραισθήσεων»…
Για μένα ήταν Παρασκευή και 13 του Ιούλη. Προσπέρασα στα γρήγορα την πόλη του Λουτρακίου. Μόλις 16 χιλιόμετρα η απόσταση από τον πρωινό καφέ στην αγκαλιά της λίμνης. Δυο-τρεις με τα καλάμια του ψαρέματος κι άλλοι δυο-τρεις στα ταβερνάκια και τα καφενεδάκια, όλοι κι όλοι οι εωθινοί θαμώνες της.
Η Μιμόζα και η Ανίσα περιποιήθηκαν τον διπλό ελληνικό σκέτο που παρήγγειλα και στη σκηνή της λίμνης ανέβηκε η παράσταση «των αισθήσεων και των παραισθήσεων»…
Η εσχατιά της Περαίας γης
Πείραιον η Περαία ονόμασαν οι αρχαίοι Έλληνες την περιοχή βορειοδυτικά του Ισθμού, απ’ το Λουτράκι και την Περαχώρα ως τις ακτές… Εσχατιώτις το απώτατο άκρο της γης αυτής με τη Λίμνη, το Ηραίο και το ακρωτήρι της. Η λιμνοθάλασσα γεννήθηκε από εγκατακρημνίσεις του εδάφους και σήμερα είναι γνωστή με το όνομα Βουλιαγμένη. Λένε πως στα βόρεια της λίμνης ήταν χτισμένη η αρχαία Αίγειρος, πόλη των Μεγαρέων αλλά κανένα ίχνος της δεν βρέθηκε ως τώρα. Στη νότια όχθη της, μια μικρή διώρυγα πλάτους 6 μέτρων, ανανεώνει με τα ρεύματά της διαρκώς τα νερά της λιμνοθάλασσας. Μικρός οικισμός αναπτύσσεται -δυστυχώς- στην ανατολική πλευρά της λίμνης και μερικά κτίρια αραιά υπάρχουν σε όλη την περίμετρο. Η νομιμότητα των οικοδομημάτων αυτών θα είχε ίσως δημοσιογραφικό ενδιαφέρον αφού η λίμνη έχει χαρακτηριστεί ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και στην προέκτασή της απλώνεται ο αρχαιολογικός χώρος του Ηραίου, δίπλα στο ακρωτήρι. Σήμερα, ωστόσο η δόμηση είναι σε μέτρα ανεκτά και τα ταβερνάκια σε αριθμό που δεν προσβάλλει το τοπίο…
Πείραιον η Περαία ονόμασαν οι αρχαίοι Έλληνες την περιοχή βορειοδυτικά του Ισθμού, απ’ το Λουτράκι και την Περαχώρα ως τις ακτές… Εσχατιώτις το απώτατο άκρο της γης αυτής με τη Λίμνη, το Ηραίο και το ακρωτήρι της. Η λιμνοθάλασσα γεννήθηκε από εγκατακρημνίσεις του εδάφους και σήμερα είναι γνωστή με το όνομα Βουλιαγμένη. Λένε πως στα βόρεια της λίμνης ήταν χτισμένη η αρχαία Αίγειρος, πόλη των Μεγαρέων αλλά κανένα ίχνος της δεν βρέθηκε ως τώρα. Στη νότια όχθη της, μια μικρή διώρυγα πλάτους 6 μέτρων, ανανεώνει με τα ρεύματά της διαρκώς τα νερά της λιμνοθάλασσας. Μικρός οικισμός αναπτύσσεται -δυστυχώς- στην ανατολική πλευρά της λίμνης και μερικά κτίρια αραιά υπάρχουν σε όλη την περίμετρο. Η νομιμότητα των οικοδομημάτων αυτών θα είχε ίσως δημοσιογραφικό ενδιαφέρον αφού η λίμνη έχει χαρακτηριστεί ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και στην προέκτασή της απλώνεται ο αρχαιολογικός χώρος του Ηραίου, δίπλα στο ακρωτήρι. Σήμερα, ωστόσο η δόμηση είναι σε μέτρα ανεκτά και τα ταβερνάκια σε αριθμό που δεν προσβάλλει το τοπίο…
Εσχατιώτις (Βουλιαγμένη)
Πευκόφυτη η γύρω περιοχή, στο παρελθόν είχε υποστεί τις θλιβερές συνέπειες μεγάλης πυρκαγιάς. Κι είναι μεγάλη χαρά να βλέπεις τώρα τα νεαρά δεντράκια να πρασινίζουν πάλι την καμμένη γη. Λίγα μέτρα δυτικά της διώρυγας η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως οικισμό της Πρωτοελλαδικής Ι περιόδου κι άλλον έναν της Πρωτελλαδικής ΙΙ στα βορειοδυτικά της λίμνης. Σε οστεοθήκη του δεύτερου οικισμού βρέθηκαν τα οστά 10 νεκρών και 500 αγγεία. Σπουδαία ίχνη αμαξιτού δρόμου βρέθηκαν στη δυτική όχθη. Δεν αποκλείεται να περνούσε από εδώ η οδός που διέσχιζαν οι «θεωροί» από την Πελοπόννησο προς τους Δελφούς. Η περιοχή της λίμνης είναι βέβαιο ότι κατοικείται από την 3η π.Χ. χιλιετία. Κάτω απ’ την πόλη του Λουτρακίου θάφτηκε η αρχαία πόλη των Θερμών που διασώζουν οι αρχαίοι συγγραφείς. Το θεϊκό δώρο των ιαματικών πηγών τα γνωρίζουν καλά οι αρχαίοι που υπήρξαν πολύ ευσεβέστεροι ημών προς τη γενναιόδωρη αυτή γη…
Το 750 π.Χ. οι Κορίνθιοι κατέλαβαν και αποίκησαν την Περαία χώρα κι εδώ λατρεύτηκαν η Θερμία Άρτεμις, ο φωτεινός Απόλλων που γαληνεύει την οργή της ψυχής και η μητέρα των θεών Ήρα. Οι Σπαρτιάτες υπό τον Αγησίλαο κατέλαβαν την πόλη το 392 π.Χ. και ο Άρατος την ενσωμάτωσε το 242 π.Χ. στην Αχαϊκή Συμπολιτεία όπου γνώρισε μεγάλη ακμή. Οι Ρωμαίοι, λεηλατώντας την αρχαία Κόρινθο το 146 π.Χ. έσπειραν τον όλεθρο και την ερήμωση και στην Περαία Χώρα… Όταν ο Ρωμαίος Στρατηγός Σύλλας θεραπεύτηκε στα ιαματικά λουτρά των Θερμών, διέδωσε τις αρετές των πηγών σε όλο το ρωμαϊκό κόσμο. Ωστόσο, μόνο τον 14ο αι. μ.Χ. θ’ αρχίσει πάλι να εμφανίζεται η Περαία στο ιστορικό προσκήνιο. Η αρχαιολογική έρευνα και σκαπάνη για άλλη μια φορά «λάμπει» με την απουσία της και τα κενά οδηγούν σε ασάφειες και ποικίλες ερμηνείες. Για παράδειγμα, μια νεώτερη εκδοχή για την τοποθεσία της πόλης Αίγειρος την θέλει να βρισκόταν στο χωριό Ασηρόκαμπος κοντά στον όρμο της Σκαλωσιάς.
Βουλιαγμένη (Εσχατιώτις)
Το Μυκηναϊκό νεκροταφείο με τους 12 λαξευτούς τάφουςτο τεράστιο υδρευτικό έργο της περιοχής βρίσκονται σε άθλια κατάσταση εκτεθειμένα στη φθορά δίπλα στο δρόμο προς το Ηραίο. Στην επίσημη ιστοσελίδα του ΥΠΠΟ που περιέχει τον κατάλογο μνημείων, αρχαιοτήτων και μουσείων της χώρας, η Περαχώρα και το Ηραίο δεν υπάρχουν. Δυο λόγια υπάρχουν μόνο για τον φάρο του ακρωτηρίου. Εκεί, συνάντησα και το όνομα «Αγρίλαος» για τη χερσόνησο της Περαίας. και τα πλούσια κτερίσματα ήρθε στο φως σε δύο ανασκαφικές περιόδους, μόλις το 1980 και το 1990. έκτοτε σιγή… Ερείπια από
Δυο λίμνες μία έριδα
Στα επίσημα τουριστικά έντυπα του Δήμου Λουτρακίου η λίμνη Βουλιαγμένη καταγράφεται ως η αρχαία Εσχατιώτις ή Γοργώπις. Το δεύτερο αυτό όνομα προήλθε από τη μητέρα του Μεγαρέα που πνίγηκε στα νερά της. Η επίσημη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Αττικής ισχυρίζεται ότι Γοργώπις είναι το αρχαίο όνομα της Μαυρολίμνης που βρίσκεται λίγο μετά το Σχοίνο και πριν το Αλεποχώρι…
Στα επίσημα τουριστικά έντυπα του Δήμου Λουτρακίου η λίμνη Βουλιαγμένη καταγράφεται ως η αρχαία Εσχατιώτις ή Γοργώπις. Το δεύτερο αυτό όνομα προήλθε από τη μητέρα του Μεγαρέα που πνίγηκε στα νερά της. Η επίσημη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Αττικής ισχυρίζεται ότι Γοργώπις είναι το αρχαίο όνομα της Μαυρολίμνης που βρίσκεται λίγο μετά το Σχοίνο και πριν το Αλεποχώρι…
Μαυρολίμνη (Γοργώπις)
Η Μαυρολίμνη σήμερα είναι οργανωμένο λιμανάκι και καταφύγιο σκαφών που δημιούργησε ο πρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου κ. Κώστας Σκούφος. Παλαιότερα ήταν κλειστή λιμνοθάλασσα που μετά από σεισμούς έχασε μέρος της όχθης της και ενώθηκε με τη θάλασσα. Ο σκοτεινός βυθός της λίμνης προφανώς ευθύνεται για το σύγχρονο όνομά της. Το όνομα Γοργώπις (Γοργώ, Γόργη) που παραπάμπει στο βλοσυρό, σκοτεινό βλέμμα της Γοργούς ταιριάζει μάλλον περισσότερο σ’ αυτή τη λίμνη παρά στην Εσχατιώτιδα της Περαίας. Η έριδα αυτή οφείλεται στην έλλειψη στοιχείων και τη νωθρότητα των φορέων της πολιτείας. Η σκαπάνη λησμόνησε τα μνημεία της ακμάζουσας κάποτε Μεγαρίτιδας… Τα Γεράνεια σβήνουν τα πεύκα τους στις όχθες της άγνωστης σχεδόν Μαυρολίμνης και τα μαύρα βότσαλα της περιοχής μαρτυρούν ηφαιστειογενή δράση. Στο ταβερνάκι του Ναυτικού Ομίλου κανείς δεν βρέθηκε να έχει αξιόπιστες απαντήσεις στις απορίες μου. Το γαβράκι, πάντως, ήταν ολόφρεσκο… Η θέα της λιμνοθάλασσας με τα πολλά μικρά πλεούμενα, θερινό στασίδι γι’ ανυποχώρητους εξερευνητές… Κι ιδού η συγκομιδή από τις δροσερές βουτιές στα πελάγη της βιβλιογραφίας…
Ο φρουρός της Κλυταιμνήστρας
Σας έπεσε η Τροία άναψε τις φωτιές ο Ήφαιστος στις φρυκτωρίες να φτάσει γρήγορα το μαντάτο της νίκης και της επιστροφής των Αχαιών. Ο φρουρός που όρισε η Κλυταιμνήστρα στη στέγη του παλατιού της της πρόφτασε το μήνυμα. Κι εκείνη το μεταφέρει στους σοφούς γέροντες της πόλης, στην τραγωδία «Αγαμέμνων» του Αισχύλου:
Σας έπεσε η Τροία άναψε τις φωτιές ο Ήφαιστος στις φρυκτωρίες να φτάσει γρήγορα το μαντάτο της νίκης και της επιστροφής των Αχαιών. Ο φρουρός που όρισε η Κλυταιμνήστρα στη στέγη του παλατιού της της πρόφτασε το μήνυμα. Κι εκείνη το μεταφέρει στους σοφούς γέροντες της πόλης, στην τραγωδία «Αγαμέμνων» του Αισχύλου:
«Κι η φλόγα ορθή, δυναμωμένη, δίχωςποτέ να χαμηλώνει, δρασκελώντας
τον κάμπο του Ασωπού σα χαρωπό φεγγάρι,
καινούρια στην κορφή του Κιθαιρώνα
ξεσήκωσε φωτιά μαντατοφόρα.
Κι η βίγλα εκεί, το σύφλογο που εφάνη
σταλμένον απ’ αλάργα, δεν αρνιέται
καίγοντας πιο πολλά απ’ τα προσταγμένα,
φώτισε η λάμψη τη Γοργώπη λίμνη
και φτάνοντας στου Αιγίπλαγκτου τη ράχη,
της φλόγας να κρατάνε παραγγέλνει
την προσταγή. Ανάβοντας εκείνοι
με ζήλο ακούραστο, πελώρια στέλνουν
γλώσσα τρανής φωτιάς, που τ’ ακρωτήρι
τ’ ολόρθο του Σαρωνικού να ξεπεράσει
κι ακόμη εμπρός να πάει φεγγοβολώντας.»
Με εξαιρετική σαφήνεια ο Αισχύλος μας λέει ότι οι φρυκτωρίες του Κιθαιρώνα φώτισαν τη Γοργώπιδα λίμνη και τη ράχη του Αιγίπλαγκτου. Ο Αιγίπλαγκτος (πάνω στον οποίο περιπλανώνται αίγες) δεν είναι παρά η βορειοδυτική πλαγιά των Γερανείων που βλέπει άμεσα ο Κιθαιρώνας. Η Γοργώπις λίμνη που αστράφτει απ’ τους δαυλούς του Κιθαιρώνα πρέπει να είναι η σημερινή Μαυρολίμνη. Στον Αιγίπλαγκτο περνάει η σκυτάλη της φλόγας με προορισμό να ξεπεράσει το ακρωτήρι του Σαρωνικού και γοργοδρομώντας να φτάσει το βράχο του Αραχναίου…
Στα σχόλια της έκδοσης «ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ» του Αισχύλου από τον εκδοτικό οίκο «ΚΑΚΤΟΣ» διαβάζουμε: «Στα ΒΔ της Μεγαρίδας υπάρχει κόλπος που ονομαζόταν Αλκυωνίδα θάλασσα. Ο μυχός αυτού του κόλπου ήταν γνωστός ως Γοργώπη λίμνη. …Το δυτικό μέρος της Γερανείας, βουνού της Μεγαρίδας, ονομαζόταν Αιγίπλαγκτος και κατέληγε στο Ηραίο ακρωτήριο.»
Βουλιαγμένη (Εσχατιώτις)
Η Εσχατιώτις(Βουλιαγμένη), αν και ανήκει στην απόληξη του Ηραίου, σίγουρα δεν ανήκει στον κόλπο των Αλκυονίδων και στα βορειοδυτικά του Αιγίπλαγκτου αλλά στη νοτιοδυτική του απόληξη και στον κόλπο του Λεχαίου. Ελάχιστα διακινδυνεύω με την υπόθεση ότι η Εσχατιώτις και η Γοργώπις, δυο λιμνοθάλασσες στην κεφαλή της ηφαιστειώδους και εγκέλαδης Περαίας, παραστάθηκαν με τους σκοτεινούς οφθαλμούς της Γοργούς αλλά διαχωρίστηκαν με τα ειδικά χαρακτηριστικά της η καθεμιά… Κοιτώντας αφ’ υψηλού το χάρτη της Περαίας γης, βλέπεις το κεφάλι της Μέδουσας με τα δόντια του κάπρου και τα φίδια-νησιά της να ορμάει απειλητικά στον Κορινθιακό για να δαγκώσει την απέναντι γη…
Ήρα Ακραία & Λιμενία
Της Ήρας τα καμώματα είναι απαντήσεις στους λεόντειους βρυχυθμούς και τις «κεραύνειες» ηδονές του Δία… Δαμάστρα τέτοιου «τέρατος» η Ήρα, υπήρξε για τους βροτούς η δύναμη εξευμενισμού και εξισορρόπισης, το δίκαιο αντίβαρο στη θεϊκή οργή… Γι’ αυτό έστησαν στην Ήρα κι όχι στο Δία ιερό στο άκρο της Περαίας… Μόνο αυτή ήξερε τα μύχια και τα όπλα του ολύμπιου άρχοντα και μόνο αυτή είχε αντίδοτα στις εγκέλαδες και τις ηφαίστειες διαθέσεις του…
Της Ήρας τα καμώματα είναι απαντήσεις στους λεόντειους βρυχυθμούς και τις «κεραύνειες» ηδονές του Δία… Δαμάστρα τέτοιου «τέρατος» η Ήρα, υπήρξε για τους βροτούς η δύναμη εξευμενισμού και εξισορρόπισης, το δίκαιο αντίβαρο στη θεϊκή οργή… Γι’ αυτό έστησαν στην Ήρα κι όχι στο Δία ιερό στο άκρο της Περαίας… Μόνο αυτή ήξερε τα μύχια και τα όπλα του ολύμπιου άρχοντα και μόνο αυτή είχε αντίδοτα στις εγκέλαδες και τις ηφαίστειες διαθέσεις του…
Ηραίον Περαχώρας
Το Ηραίο της Περαχώρας φωλιάζει σ’ ένα απίστευτο, απόκρημνο και θεϊκής έξαρσης ελληνικό τοπίο… Ο συγκερασμός όλων των ιδιοτήτων της ελληνίδας φύσης είναι εδώ… Γκρεμός που σβήνει μ’ ένα γλυκό απάνεμο λιμάνι μεσ’ στο πέλαγος… Δάσος που ακουμπάει την ακτή… Θέα στα όρη, τις πολιτείες, τα νησιά, αλλιώτικη κάθε 10 μέτρα, κάθε λεπτό, κάθε ματιά… Τα ρουθούνια της Γοργούς παύουν να είναι τρομερά όταν τα χαϊδέψεις…
Η λατρεία στο Ηραίο της Περαίας ανάγεται στη Γεωμετρική περίοδο. Στα χρόνια της Κορινθιακής ακμής (9ος-2ος π.Χ. αι.) αναπτύχθηκε σε σπουδαίο θρησκευτικό, πολιτικό, πολιτιστικό κέντρο στρατηγικής σημασίας. Παλαιότερος αψιδωτός ναός της Ήρας του 9ου-8ου αι. π.Χ. δεν σώζεται. Το ιερό που βλέπουμε σήμερα είναι δωρικού ρυθμού κτίσμα του 6ου π.Χ. αι. με αρκετές μεταγενέστερες προσθήκες, κυρίως των κλασικών χρόνων. Ανάμεσα στα διάφορα οικοδομήματα στον ευρύτερο χώρο του ιερού (Αγορά, ρωμαϊκή οικία, στοά, βωμός, πολυγωνικά τείχη, Συμπόσιο) εντυπωσιακότερο όλων είναι η μεγάλη δεξαμενή. Αποτελεί το κεντρικό κτίσμα ενός τεράστιου και περίπλοκου υδροσυλλεκτικού συστήματος που δυστυχώς δεν έχει ερευνηθεί διεξοδικά. Αποτελεί μοναδικό δείγμα στον ελλαδικό χώρο με τεράστιους υπόγειους αγωγούς και υψομετρικές αντιθέσεις, μερική αναπαράσταση του οποίου έχουμε από τον καθηγητή R. Tomlison που διαδέχτηκε τον Humphrey Payne στις ανασκαφές. Κατά μία εκδοχή το υδραγωγείο χτίστηκε από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή. Η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή έφερε στο φως το Ηραίο τα έτη 1930-33, με επικεφαλής τον H. Payne. Ο Payne υπήρξε ένας χαρισματικός ερευνητής, φλογερός
ο φάρος Μελαγκάβι
φιλέλληνας και μύστης των ελληνικών αρχαιοτήτων. Ήταν μόλις 28 ετών όταν ανακάλυψε το Ηραίο και δυστυχώς χάθηκε λίγα χρόνια αργότερα σε ηλικία 34 ετών. Ζήτησε να ταφεί στις Μυκήνες. «Η Περαχώρα είναι η καρδιά μου», είπε, και την έκανε γνωστή σ’ ολόκληρο τον κόσμο…
Ο φάρος Μελαγκάβι
Πάνω απ’ το ιερό, επιβλητικός, σκληρός, ογκώδης ορθώνεται ο βράχος του ακρωτηρίου που φιλοξενεί έναν από τους παλαιότερους φάρους της χώρας μας. Χτίστηκε το 1897 και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα λιθόκτιστης αρχιτεκτονικής προβιομηχανικής εποχής. Είναι γνωστός και ως φάρος Μελαγκάβι. Η θέα από εκεί είναι απέραντη και μαγευτική και το ηλιοβασίλεμα στον Κορινθιακό ανεπανάληπτο. Στο μονοπάτι που οδηγεί στο φάρο διακρίνονται υπολείματα αρχαίου τείχους. Τα κινητά ευρήματα των ανασκαφών φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο της Κορίνθου. Το κενό της αρχαιολογικής υπηρεσίας –που «πνίγεται» στη δουλειά στα κλιματιζόμενα γραφεία του δημοσίου- ήρθε να καλύψει η πρωτοβουλία του Δημοτικού Σχολείου της Περαχώρας. Στον αύλειο χώρο της εκκλησούλας του Αγίου Νικολάου, ταμπλώ των μαθητών, έργο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, δίνουν πληροφορίες για το Ηραίο, τις γύρω αρχαιότητες, τα κτερίσματα…
Μπράβο στα παιδιά και τους δασκάλους τους. Ίσως φιλοτιμηθεί κάποιος να οργανώσει πιο μόνιμες και φροντισμένες ενημερωτικές πινακίδες. Ίσως…
Πάνω απ’ το ιερό, επιβλητικός, σκληρός, ογκώδης ορθώνεται ο βράχος του ακρωτηρίου που φιλοξενεί έναν από τους παλαιότερους φάρους της χώρας μας. Χτίστηκε το 1897 και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα λιθόκτιστης αρχιτεκτονικής προβιομηχανικής εποχής. Είναι γνωστός και ως φάρος Μελαγκάβι. Η θέα από εκεί είναι απέραντη και μαγευτική και το ηλιοβασίλεμα στον Κορινθιακό ανεπανάληπτο. Στο μονοπάτι που οδηγεί στο φάρο διακρίνονται υπολείματα αρχαίου τείχους. Τα κινητά ευρήματα των ανασκαφών φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο της Κορίνθου. Το κενό της αρχαιολογικής υπηρεσίας –που «πνίγεται» στη δουλειά στα κλιματιζόμενα γραφεία του δημοσίου- ήρθε να καλύψει η πρωτοβουλία του Δημοτικού Σχολείου της Περαχώρας. Στον αύλειο χώρο της εκκλησούλας του Αγίου Νικολάου, ταμπλώ των μαθητών, έργο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, δίνουν πληροφορίες για το Ηραίο, τις γύρω αρχαιότητες, τα κτερίσματα…
Μπράβο στα παιδιά και τους δασκάλους τους. Ίσως φιλοτιμηθεί κάποιος να οργανώσει πιο μόνιμες και φροντισμένες ενημερωτικές πινακίδες. Ίσως…
Οι Αλκυονίδες νήσοι
Ανεξάντλητη πηγή γνώσης και γοητείας η ελληνική μυθολογία δεν σταματάει ποτέ να μας ξαφνιάζει, με τον πλούτο και τη δύναμη των συμβόλων της, με την θαυμαστή αντιστοιχία των περιγραφών και πληροφοριών της.
Ανεξάντλητη πηγή γνώσης και γοητείας η ελληνική μυθολογία δεν σταματάει ποτέ να μας ξαφνιάζει, με τον πλούτο και τη δύναμη των συμβόλων της, με την θαυμαστή αντιστοιχία των περιγραφών και πληροφοριών της.
Για τη Γοργώ, για παράδειγμα, μας λέει ότι ζούσε με τις άλλες δύο γοργόνες αδελφές της στην εσχατιά της γης, προς τα δυτικά, πέρα απ’ τον Ωκεανό. Αν και ταιριάζει σε πολλές περιοχές της γης η γεωγραφική αυτή προσέγγιση δεν είναι και τόσο τυχαία η σύμπτωση με την Εσχατιώτιδα, την Περαία στα δυτικά των Γερανείων. Σ’ αυτό τον κόλπο βρίσκονται και οι Αλκυονίδες νήσοι. Το Δασκαλειό, το Γλαρονήσι, το Πρασονήσι και η Ζ. Πηγή πάνω στα οποία έχουν βρεθεί λείψανα πολυγωνικού τείχους, όστρακα Κορινθιακών αγγείων και ίχνη αρχαίων μόνιμων ή περασταστιακών εκγαταστάσεων. Σήμερα είναι ακατοίκητα από ανθρώπους αλλά αγαπημένος τόπους για τα ψαροπούλια και ιδιαίτερα για την αλκυόνα που το χειμώνα γεννάει εδώ τα’ αυγά της, στα μέσα περίπου του Ιανουαρίου. Στο διάστημα που είναι γνωστό ως Αλκυονίδες Μέρες στην καρδιά του ουρανού λάμπει ο αστέρας Η του Ταύρου, το λαμπρότερο άστρο των ΠλειάδωνΑλκυών. Η Αλκυονίδα θάλασσα με τη Γοργώπιδα λίμνη και τα νησάκια της, ευθύνεται για το γενναίο τράνταγμα της Αττικής από το σεισμό το 1981. Όσο ήρεμη και γαλήνια φαίνεται τόσο απρόβλεπτο θυμό έχει τη δύναμη να ξεσπάσει…(Πούλιας) που ονομάζεται
Η Αλκυόνη, κόρη του Αιόλου και της Αγχιάλης ερωτεύτηκε παράφορα τον Κήυκα. Το ζευγάρι ήταν τόσο ευτυχισμένο που ένιωθαν θεοί και αποκαλούσαν τους εαυτούς τους Ήρα και Δία. Αυτό προκάλεσε την οργή του πατέρα των θεών που τους τιμώρησε και τους μεταμόρφωσε σε πουλιά. Η περιοχή συνδέεται επίσης με το μύθο του Γίγαντα Αλκυονέα που ο Ηρακλής κατά μία παραλλαγή τον σκότωσε στον Ισθμό. Οι μύθοι και οι διάφορες εκδοχές τους που σχετίζονται με την περιοχή είναι μακρύ ταξίδι συναρπαστικό. Ο πλούτος αυτός και η συγγένεια με τέρατα του μυθικού παρελθόντος αντανακλούν τη γεωλογική, γεωφυσική ιδιομορφία του απαράμιλλης ομορφιάς αυτού τόπου. Αποτελούν και μια προειδοποίηση για τον άνθρωπο που επιμένει να αγνοεί τις φυσικές δυνάμεις και αλόγιστα να εξαντλεί την υπομονή τους. Στην απέναντι πλευρά των Γερανείων όπου και οι μεγάλες εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων, παραμονεύει το ζωντανό ηφαίστειο Σουσάκι… Είναι ηλικίας 2,7 εκατομ. ετών και αποτελεί μέρος του νησιωτικού ηφαιστειακού τόξου στο οποίο μετέχουν τα Μέθανα, η Μήλος, η Σαντορίνη, η
Αλκυονίδες
Νίσυρος και ταυτόχρονα το βορειότερο άκρο του. Ένας άγνωστος γίγαντας που μόλις πρόσφατα άρχισε να τον παρακολουθεί η επιστήμη. Το 1997 ο γίγαντας «γύρισε πλευρό» και ένας σεισμός μικρού εστιακού βάθους
προκάλεσε άνοδο του μάγματος… Οι επιστήμονες είναι καθησυχαστικοί… Δεν υπάρχει λόγος σοβαρής ανησυχίας, λένε, γιατί η σύγχρονη τεχνολογία θα μας προειδοποιήσει εγκαίρως. Παρ’ όλα αυτά η φύση είναι πιο ισχυρή από την επιστήμη κι αυτό αποδεικνύεται κάθε φορά που η δεύτερη «σηκώνει τα χέρια ψηλά» όταν η πρώτη βγάζει τα όπλα της…
Βόλτα στα Γεράνεια
Τα Γεράνεια είναι ένα εκπληκτικό μεσογειακό οικοσύστημα που ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA (GR2530005). Η χαλέπιος πεύκη είναι το κύριο δένδρο της κατάφυτης οροσειράς και στα ψηλότερα σημεία του καλύπτεται από κεφαλληνιακή ελάτη. Άλλα 950 είδη και υποείδη έχουν καταγραφεί στη χλωρίδα του, ανάμεσά τους κάποια πολύ σπάνια. Τα περίφημα νερά του Λουτρακίου αλλά και των Αγίων Θεοδώρων προέρχονται απ’ αυτό το βουνό. Παρά τις γιγάντιες δυνάμεις που κρύβει στα σωθικά του εξωτερικά είναι σχετικά ήπιο και βατό ακόμα και για απλούς πεζοπόρους. Από τις ράχες και τις κορυφές του προσφέρει
Τα Γεράνεια είναι ένα εκπληκτικό μεσογειακό οικοσύστημα που ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA (GR2530005). Η χαλέπιος πεύκη είναι το κύριο δένδρο της κατάφυτης οροσειράς και στα ψηλότερα σημεία του καλύπτεται από κεφαλληνιακή ελάτη. Άλλα 950 είδη και υποείδη έχουν καταγραφεί στη χλωρίδα του, ανάμεσά τους κάποια πολύ σπάνια. Τα περίφημα νερά του Λουτρακίου αλλά και των Αγίων Θεοδώρων προέρχονται απ’ αυτό το βουνό. Παρά τις γιγάντιες δυνάμεις που κρύβει στα σωθικά του εξωτερικά είναι σχετικά ήπιο και βατό ακόμα και για απλούς πεζοπόρους. Από τις ράχες και τις κορυφές του προσφέρει
Γεράνεια
μοναδική θέα ενώ η ψηλότερη κορυφή του, Μακρυπλάγι, είναι 1351μ. (κατ’ άλλους 1369). Σε ιστοσελίδα του Ορειβατικού Συλλόγου Λουτρακίου υποδεικνύονται 4 πεζοπορικές διαδρομές με σηματοδοτημένα από τον ίδιο μονοπάτια. Διασχίζοντας τα Γεράνεια από την Περαχώρα μέσω Πισίων ως το Σχοίνο και τη Μαυρολίμνη με το αυτοκίνητο, το πράσινο δεν σε εγκαταλείπει ποτέ και οι ρητινοσυλλέκτες πάνω στα δέντρα φροντίζουν το έντονο άρωμα της διαδρομής.
Κοντά στο ιερό της Ήρας και μέχρι το ακρωτήρι των Ολμίων οι ακτές είναι δημοφιλείς για καταδύσεις προσφέροντας μεγάλη διαύγεια υδάτων και ενδιαφέροντες βυθούς. Εκεί βρίσκονται και πανέμορφες παραλίες για κολύμπι όπως η μικρή και μεγάλη Μυλοκοπή προσβάσιμες, όμως, μόνο για ειδικά οχήματα ή από τη θάλασσα, ή για όποιους δεν διστάζουν να περπατήσουν λίγο για να χαρούν σπάνια εμπειρία. Βοτσαλωτή μεγάλη παραλία θα βρείτε στα Στραβά όπου υπάρχει και εστιατόριο-καφέ και προσέγγιση με το αυτοκίνητο. Από το
Στραβά
Σχοίνο ως τη Μαυρολίμνη υπάρχουν επίσης αρκετές παραλίες για κολύμπι. Για το ηλιοβασίλεμα προτείνω ανεπιφύλακτα επιστροφή στο Ηραίο και για φρέσκο ψάρι, θαλασσινά μεζεδάκια, ουζάκι ή ποτό, επιστροφή στη λίμνη.
Φεύγοντας απ’ τη Μαυρολίμνη ευχήθηκα να μην πέσει κι αυτός ο τόπος στα δόκανα των εμπρηστών. Λίγες μέρες αργότερα η Μαυρολίμνη και το πευκοδάσος της έκαναν πασαρέλα στα πυρόπληκτα δελτία ειδήσεων. Αυτή τη φορά οι φλόγες έσβησαν γρήγορα… Την επόμενη όμως; Τα Γεράνεια, αν και NATURA, δεν γλίτωσαν ούτε απ’ τις ορέξεις των «ανεμογεννητριάδων»… Χιλιάδες δένδρα θα θυσιαστούν εν ευωδοθούν τα σχέδιά τους… Την πιθανότητα να ξυπνήσει ο κοιμισμένος γίγαντας και το ξαδερφάκι του ο Εγκέλαδος δεν φαίνεται να την μετρήσανε στα σχέδια… Καλού-κακού, εσείς, μην καθυστερήσετε την εκδρομή… Ίσως του χρόνου το τοπίο να έχει αλλάξει δραματικά.
Ελένη Α. Παπαδοπούλου
δημοσιεύτηκε στο ΕΠΑΘΛΟ, τ. 57
δημοσιεύτηκε στο ΕΠΑΘΛΟ, τ. 57
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου