Στρατιώτες στον πόλεμο. Αλβανικό Μέτωπο. 1940.
Ο φωτογράφος και ο ποιητής, ο Χαρισιάδης και ο Βρεττάκος, υπηρέτησαν και οι δύο στο Αλβανικό Μέτωπο, γνώρισαν τη θύελλα του πολέμου και έζησαν τις στιγμές που αποτύπωσαν φωτογραφικά και ποιητικά...
Δημήτρης Χαρισιάδης, Χιονοθύελλα κοντά στον ποταμό Δεβόλη. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιωτική κατασκήνωση στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Μουσεία Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιωτική κατασκήνωση στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Μουσεία Μπενάκη.
Νικηφόρου Βρεττάκου, Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο μέτωπο
Ποιος θα μας φέρει λίγον ύπνο εδώ που βρισκόμαστε;
Θα μπορούσαμε τότες τουλάχιστο
να ιδούμε πως έρχεται τάχατε η μάνα μας
βαστάζοντας στη μασχάλη της ένα σεντόνι λουλακιασμένο
με μια ποδιά ζεστασιά και κατιφέδες από το σπίτι μας.
Ένα φθαρμένο μονόγραμμα στην άκρη του μαντιλιού:
ένας κόσμος χαμένος.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Αλβανική Εκστρατεία. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Έφιπποι στρατιώτες στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Τριγυρίζουμε πάνω στο χιόνι με τις χλαίνες κοκαλιασμένες.
Ποτέ δεν βγήκε ο ήλιος σωστός απ' τα υψώματα του Μοράβα,
ποτέ δεν έδυσε ο ήλιος αλάβωτος απ' τ' αρπάγια της Τρεμπεσίνας.
Τρεκλίζω στον άνεμο χωρίς άλλο ρούχο,
διπλωμένος με το ντουφέκι μου, παγωμένος και ασταθής.
(Σαν ήμουνα μικρός καθρεφτιζόμουνα στα ρυάκια
της πατρίδας μου
δεν ήμουν πλασμένος για τον πόλεμο).
Δημήτρης Χαρισιάδης, Μεταγωγικά στην όχθη του ποταμού Δεβόλη. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιώτες και ημιονηγοί στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιώτης διαβάζει γράμμα. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δε θα μου πήγαινε αυτή η προσβολή περασμένη υπό μάλης,
δε θα μου πήγαινε αυτό το ντουφέκι αν δεν ήσουν εσύ,
γλυκό χώμα που νιώθεις σαν άνθρωπος,
αν δεν ήτανε πίσω μας λίκνα και τάφοι που μουρμουρίζουν
αν δεν ήτανε άνθρωποι κι αν δεν ήταν βουνά με περήφανα
μέτωπα, κομμένα θαρρείς απ' το χέρι του θεού
να ταιριάζουν στον τόπο, στο φως και το πνεύμα του.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιώτες στη σειρά για το συσσίτιο στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιώτες τρώνε στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Συσσίτιο στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Η νύχτα μάς βελονιάζει τα κόκαλα μέσα στ' αμπριά*·
εκεί μέσα
μεταφέραμε τα φιλικά μας πρόσωπα και τ' ασπαζόμαστε
μεταφέραμε το σπίτι και την εκκλησιά του χωριού μας
το κλουβί στο παράθυρο, τα μάτια των κοριτσιών,
το φράχτη του κήπου μας, όλα τα σύνορά μας,
την Παναγία με το γαρούφαλο, ασίκισσα*,
που μας σκεπάζει τα πόδια πριν απ' το χιόνι,
που μας διπλώνει στη μπόλια της πριν απ' το θάνατο.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιώτες στο Αλβανικό Μέτωπο σε ώρες χαλάρωσης. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Μα ό,τι κι αν γίνει εμείς θα επιζήσουμε.
Άνθρωποι κατοικούν μες στο πνεύμα της Ελευθερίας
αμέτρητοι,
Άνθρωποι όμορφοι μες στη θυσία τους, Άνθρωποι.
Ένας μεγάλος καταυλισμός είναι η έννοια της αρετής.
Το ότι πεθάναν, δεν σημαίνει πως έπαψαν να υπάρχουν εκεί,
με τις λύπες, τα δάκρυα και τις κουβέντες τους.
Ο ήλιος σας θα 'ναι ακριβά πληρωμένος.
Αν τυχόν δεν γυρίσω, ας είστε καλά,
σκεφτείτε για λίγο πόσο μου στοίχισε.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Ξεψήρισμα στρατιώτη. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Στρατιώτες που πλένονται στο Αλβανικό Μέτωπο. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
(Σαν ήμουνα μικρός καθρεφτιζόμουνα στα ρυάκια
της πατρίδας μου
δεν ήμουν πλασμένος για τον πόλεμο).
Δημήτρης Χαρισιάδης, Παιδιά που παίζουν με ξύλα σε χωριό της Αλβανίας. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Δημήτρης Χαρισιάδης, Αγόρι δίπλα σε βρύση σε χωριό της Αλβανίας. 1940. Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
.jpg)
