ΣΗΜΑΝΤΡΟΝ: ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Πέμπτη 19 Μαΐου 2016

ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η αρχαία Κόρινθος (Αρχαία Κόρινθος )ήταν σημαντική πόλη-κράτος της αρχαίας Πελοποννήσου. Έλεγχε μία περιοχή που αντιστοιχούσε στα ανατολικά του σημερινού νομού Κορινθίας και στα βορειοανατολικά του νομού Αργολίδας. Συνόρευε με τη Σικυώνα στα δυτικά, με τους Μεγαρείς στα ανατολικά, με τους Αργείους στα νοτιοδυτικά και με τους Επιδαύριους στα νότια. Η αρχαία Κόρινθος έλεγχε την νευραλγική θέση του Ισθμού και αποτελούσε το σημαντικότερο εμπορικό κόμβο του αρχαίου κόσμου, μέχρι να απειληθεί από την Αθήνα. Η Κόρινθος θεωρούταν η πλουσιότερη πόλη του αρχαίου κόσμου.

Ο ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ ΣΤΙΣ ΚΕΓΧΡΕΕΣ-

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Στο δεύτερο βιβλίο του έργου του «Ελλάδος Περιήγησις», ο Παυσανίας για να εισέλθει στη φημισμένη πόλη της Κορίνθου, διέρχεται από τον Ισθμό, περιγράφει τα αξιοθέατα της Ισθμίας και στη συνέχεια αναφέρεται στα δύο λιμάνια-εμπορικούς σταθμούς της Κορίνθου, το Λέγχαιον και τις Κεγχρεαίς.

Η Κόρινθος, εκμεταλλευόμενη το γεωμορφολογικό πλεονέκτημα που της προσέφερε η θέση της, καθ’ όλη την αρχαιότητα υπήρξε θαλάσσιο σταυροδρόμι εμπορικής δραστηριότητας. Χτισμένη ανάμεσα σε δύο λιμάνια, το Λέχαιο, στον Κορινθιακό κόλπο και τις Κεγχρεές στο Σαρωνικό, ήλεγχε τους θαλάσσιους δρόμους ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση και εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και διαπολιτισμικό κέντρο και κατά συνέπεια υπολογίσιμη οικονομική και πολιτική δύναμη. Ήδη από τα τέλη του 9ου αι. π.Χ. ίδρυσε αποικία στην Ιθάκη ελέγχοντας το εμπόριο μετάλλου προς την Αδριατική και την Ιλλυρία. Στα μέσα του 8ου αι. π. Χ. ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις με τη Θήρα, την Κάλυμνο και τη Ρόδο, στα τέλη του ίδιου αιώνα συνδέθηκε με τη Σμύρνη, τη Λέσβο και την Τρωάδα, ενώ οι αποικίες της στη Κέρκυρα, τις Συρακούσες και την Ποτίδαια της προσέφεραν σημαντική οικονομική δύναμη.

Οι Κορίνθιοι από πολύ νωρίς αντιλήφθηκαν τη σημασία του Ισθμού ως περάσματος των πλοίων από τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό κόλπο και αντίστροφα. Για το λόγο αυτό κατασκεύασαν τη Δίολκο, που ξεκινούσε από την σημερινή περιοχή της Ποσειδωνίας και κατέληγε στον Σχοινούντα, το σημερινό Καλαμάκι. Με το τρόπο αυτό διευκολύνονταν η επικοινωνία Ανατολής-Δύσης παρακάμπτοντας τον περίπλου της Πελοποννήσου. Τα κατάλοιπα της Διόλκου που βρέθηκαν στις ανασκαφές ανάγονται στην εποχή του Περίανδρου (τέλος 7^ου με αρχές 6^ου αιώνα π.Χ.). Αποτελείται από λιθόστρωτο με δύο αυλακώσεις, που απείχαν μεταξύ τους περίπου 1,50μ. και χρησίμευαν στην ασφαλή και πιο γρήγορη κίνηση των «ολκών», των οχημάτων όπου φορτώνονταν τα πλοία.

Η πορεία της Δίολκου στον Ισθμό της Κορίνθου

Πολύ αργότερα, στους Ρωμαϊκούς χρόνους, η Κόρινθος ως αποικία της Ρώμης θα συνέχιζε την εμπορική της δραστηριότητα με αποτέλεσμα να συναλλάσσεται εμπορικά με την Μ. Ασία, την Κύπρο, τη Συρία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο.

Η Κόρινθος θα παραμείνει γνωστή στη ιστορία ως μια από της ισχυρότερες ναυτικές δυνάμεις του αρχαίου κόσμου. Η πόλη με τα δύο λιμάνια, που σύμφωνα με τον Παυσανία τα ονόματα τους δόθηκαν από τον Λέχη και τον Κεγχρία, γιούς της νύμφης Πειρήνης και του Ποσειδώνα, ήταν τόπος εμπορικών και συνακόλουθα πολιτιστικών και πολιτισμικών ανταλλαγών.

ΚΕΓΧΡΈΕΣ ΚΩΜΗ ΚΑΙ ΛΙΜΗΝ

Το λιμάνι των Κεγχρεών βρίσκεται σε απόσταση οκτώ περίπου χιλιόμετρων δυτικά της Κορίνθου και νότια του Ισθμού. Υπήρξε το ανατολικό επίνειό της, όπου ελλιμενίζονταν κυρίως εμπορικά πλοία από τα νησιά του Αιγαίου και την ανατολική Μεσόγειο.

Χάρτης ευρύτερης περιοχής των Κεγχρεών

Από τους ιστορικούς ακόμη χρόνους οι Κεγχρέες ήταν η βόρεια πύλη της Πελοποννήσου από τη Στερεά Ελλάδα, καθώς διέρχονταν από αυτήν οδικοί άξονες που οδηγούσαν στο Άργος και στην ενδοχώρα. Οι Κορίνθιοι αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία των Κεγχρεών, μερίμνησαν από νωρίς για την περιφρούρησή τους, τόσο μέσω του διίσμιου κλασικού-ελληνιστικού τείχους όσο και μέσω των κλασικών οχυρώσεων στα Όνεια Όρη, στη θέση Στανοτόπι, νότια από το αρχαίο λιμάνι των Κεγχρεών και δυτικά από τα Λουτρά της Ωραίας Ελένης.

Τα μέχρις σήμερα ανασκαφικά δεδομένα, μας παρέχουν κυρίως πληροφορίες για τη δραστηριοποίηση του λιμένος μόνον στους Ρωμαϊκούς και Πρώιμους Βυζαντινούς χρόνους. Ωστόσο, υπάρχουν συγκλίνουσες ενδείξεις που μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι το λιμάνι των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, το οποίο μάλλον ήταν νοτιότερα, πιθανότατα εγκαταλείφθηκε μετά την ολοκληρωτική καταστροφή της Κορίνθου το 146 π.Χ. από τον Μόμμιο, για να ανοικοδομηθεί στα χρόνια του Αυγούστου (27 π.Χ.–14 μ.Χ.), σε παρακείμενη της αρχικής του θέσης.

Το λιμάνι των Κεγχρεών ξεκίνησε να υποδέχεται εμπόρους και ταξιδιώτες από τις πρώτες ακόμη ημέρες της Ρωμαϊκής Κορινθιακής αποικίας και ο Στράβωνας κατά την επίσκεψή του σε αυτό χρησιμοποιεί δύο χαρακτηρισμούς: «κώμη και λιμήν». Ήδη στα μέσα του 1^ου αι. μ.Χ. οι Κεγχρεές είχαν αναπτυχθεί σε μια οργανωμένη πλέον κοινωνία και σε ένα κοσμοπολίτικο εμπορικό κέντρο, δίχως όμως να αποκτήσουν ποτέ διοικητική αυτονομία από τη Κόρινθο. Τότε, το 51 μ.Χ. επισκέπτεται το λιμάνι και ο Απόστολος Παύλος ο οποίος ίδρυσε στις Κεγχρέες την πρώτη χριστιανική κοινότητα στη νότια Ελλάδα.

Κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων στο λιμάνι συναντούμε μεγαλόπρεπα κτίσματα που καταδεικνύουν την ποικιλία θρησκευτικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων σε συνδυασμό με την ευμάρεια της τοπικής κοινωνίας. Είναι ακριβώς η εποχή της μεγάλης ακμής του λιμένος, περί τα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. όταν το επισκέφθηκε ο Παυσανίας διερχόμενος από τα Ίσθμια με προορισμό την Αρχαία Κόρινθο. Ο περιηγητής αποδίδει την εικόνα του Ρωμαϊκού λιμένος κάνοντας λόγο για το ναό της Αφροδίτης και το λίθινο άγαλμά της στο ένα άκρο του, τα ιερά του Ασκληπιού και της Ίσιδας στο άλλο και ενδιάμεσα το χάλκινο άγαλμα του Ποσειδώνα.